วัตถุที่นำมาซึ่งความงาม

หลายปีก่อน ผมค้นเจอเอกสารแปลฉบับหนึ่ง ขณะที่ผมกำลังจัดระเบียบโต๊ะทำงานที่บ้าน
เอกสารฉบับนี้…เพื่อนอาจารย์คนหนึ่งเคยมอบให้ผมมาเมื่อหลายปีก่อน
ผมและเพื่อนคนนี้รู้จักกันจากการสอนในวิชาเดียวกันที่มหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง หลังจากนั้นก็ไม่ได้ติดต่อกันอีกเลย
เอกสารที่ว่าแปลมาจากงานเขียนของ กฤษณามูรติ เรื่อง “ความสวยงามกับการรับรู้” เธอบอกผมว่าเธอนั่งแปลมัน
ระหว่างที่เธอเฝ้าไข้คุณพ่อที่โรงพยาบาล…

ระหว่างที่นั่งอ่านเอกสารปึกนี้อีกครั้ง เป็นบทสนทนาเกี่ยวกับมุมมองเรื่องความงามระหว่าง ‘ผู้ถาม’ กับ ‘ผู้ตอบ’
ทำให้รู้สึกเหมือนได้พูดคุยกับเธออีกครั้ง เราไม่ได้เป็นเพื่อนสนิทกัน รู้จักกันด้วยหน้าที่การงาน แต่ผมรู้ดีว่า
ความงามแห่งมิตรภาพ ไม่ได้อยู่ที่เงื่อนไขของระยะเวลาและบทพิสูจน์ต่อวิกฤตการณ์ใดๆ

// ความงามคืออะไร… สิ่งใดคือมาตรวัดความงามที่แท้จริง //
สำหรับกรณีของผม ความงามเป็นสิ่งที่สัมพัทธ์กับสิ่งอื่น สุนทรียภาพอาจไม่บังเกิดเพียงแค่ผิวสัมผัสของกระดาษถ่ายเอกสาร
และลายมือที่ปรากฏอยู่ในนั้นได้ หากจะต้องมีความทรงจำที่เชื่อมโยงไปสู่เจ้าของลายมือนั้น บทสนทนาในงานเขียน
รวมไปถึงประสบการณ์ที่มีร่วมกันระหว่างตัวผมกับเธอ

เมื่อเราพบบางสิ่งที่ก่อให้เกิดความรู้สึกพึงใจ บางเราอาจเรียกสิ่งนั้นว่า “ความงาม” ดูเหมือนมีเงื่อนไขมากมายที่ประกอบกัน
ให้เราเกิดความรู้สึกดังกล่าว เงื่อนไขที่ว่าอาจอยู่ในรูปของกาลเวลาหรือการโหยหาอดีต ภาวะแวดล้อม การเปิดเผยอัตลักษณ์
ค่านิยมทางสังคม และอีกมากมายนับไม่ถ้วนที่ประกอบซ้อนทับจนเราไม่อาจชำแหละแยกแยะองค์ประกอบของเงื่อนไขนี้ได้
ผมพยายามหยุดนิ่งเพื่อคิดถึงความงามอันบริสุทธิ์… แต่บางที… มนุษย์อาจไม่เคยรับรู้ความงามอันบริสุทธฺ์ ที่ปราศจากชุดข้อมูลอื่น
ที่เข้ามาช่วยก่อรูปแห่งความงามนั้น สภาวะนิพพานก็อาจจะว่างและบริสุทธิ์เกินกว่าจะเรียกว่าความงาม…

ผมเคยตั้งคำถามว่า…แล้วความงามสามารถมีอยู่ได้ด้วยตัวมันเองหรือไม่…
ถึงตอนนี้ผมเองก็ไม่แน่ใจว่าจำเป็นต้องตอบคำถามนี้หรือเปล่า
การรับรู้ความงามของกระดาษปึกหนึ่ง ก็เปิดโอกาสให้เกิดการแสดงตัวของความงาม
การมองให้เห็นความงามของสิ่งหนึ่งอาจคือกระบวนการสำคัญให้เกิดความงาม
ความคิดนี้ทำให้ผมคิดถึงหลายครั้งที่ผมทำงานออกแบบ ผมอาจสร้างเพียง ‘สิ่งสวยงาม’ ออกไปสู่คนอื่นๆ
แต่ความงาม (สำหรับคนอื่นๆ) จะเกิดขึ้นเมื่อผู้ที่มองมันค้นพบหรือเปิดโอกาสให้มันแสดงตัวตนออกมาเท่านั้น…

ผมคิด… ในการทำงาน ผมอาจจะทำงานออกแบบที่นำมาซึ่งความงาม (แก่ผู้พบเห็น) มากกว่าจะออกแบบแค่ ‘สิ่งสวยงาม’ ออกไปเท่านั้น

…กระดาษปอนด์ 80 แกรม 7 แผ่น
…เย็บลวดที่มุมซ้ายบน
…คือ วัตถุที่นำมาซึ่งความงามแห่งมิตรภาพระหว่างผมกับเพื่อนคนหนึ่ง